زنان در نمایشگری ایران 4

تهمینه میر میرانی 
«تهمینه میر میرانی» از زنانی است که در عرصه هایی غیر از بازیگری در تماشاگان ایران مطرح شده اند. ادبیات نمایشی، کارگردانی صحنه ای (کارگردانی هنری در تلویزیون) و نیز کارگردانی تلویزیونی از اموری است که میر میرانی بدانها پرداخته است. در سال 1349 دو نمایشنامه از او به چاپ رسید؛ با نامهای «منحنی هفت» و «باغ سایه ها». در سال 51 نمایشنامه‌ی دیگر او «وعده‌ی ملاقات با خودم» در مجله ی تماشا چاپ و همین نمایش با کارگردانی هنری و تلویزیونی شخص میر میرانی از تلویزیون ملی ایران پخش شد. در سال 52 «باغ سایه ها» را هم برای تلویزیون ملی ایران کارگردانی کرد. در تماشاگان ایران مشارکت زنان - در زمینه هایی غیر از بازیگری- به سختی صورت می گرفت، اما «تهمینه میر میرانی» با غلبه بر این موانع توانست در این امور نیز فعال باشد.

آذر فخر
«آذر فخر» از بازیگرانی است که در دسته ی تحصیل کردگان می‌گنجد. و بیشتر فعالیتهای او شامل آثاری است که زمره‌ی نمایش های دانشجویی و یا روشنفکری جای می گیرد. او تحصیل در رشته‌ی زبان فرانسه در دانشکده‌ی ادبیات تهران را در سال 1345 ناتمام گذاشت و کارشناسی خود را از دانشکده ی هنرهای زیبا گرفت. در ابتدا با نمایش های دانشجویی آشنا شد و سپس به استخدام تالار 25 شهریور (سنگلج) درآمد. در سال 49 در این تالار در «مرد خسیس» (آخوند زاده) به کارگردانی خلیل موحد دیلمقانی و «افول» (رادی) به کارگردانی و بازی علی نصیریان ایفای نقش نمود. در سال 51 «ملاقات بانوی سالخورده» به کارگردانی سمندریان را تجربه کرد. در سال 52 با اجرای تلویزیونی «آنا کریستی» (اونیل) به کارگردانی عباس یوسفیانی و همچنین «رومئو و ژانت» (آنوی) به کار گردانی اسماعیل شنگله با تلویزیون ملی ایران همکاری کرد. در همان سال با دو نمایش همراه «مطبخ» و «مرگ همسایه» (غلامعلی عرفان) به کارگردانی مشترک جعفری- والی در صحنه‌ی 25 شهریور (سنگلج) حاضر شد. در سال 53 –باز هم در همین تالار- با «لبخند با شکوه آقای گیل» به کارگردانی رکن الدین خسروی به روی صحنه آمد. در سال 54 در خانه‌ی نمایش در اجرای دوم «چهار فصل» (وسکر) به کارگردانی خانم «نصرت پرتوی» به هنرنمایی پرداخت. در سال 55 بار دیگر در تالار سنگلج با «کسب و کار میسیز وارن» به کارگردانی هرمز هدایت نقش آفرینی نمود. دیگر نمایشهای او به این شرح است: فرفره، مرگ در پائیز، معرکه، ارثیه‌ی ایرانی، کی برای آخرین بار مادرم را دیدی؟ ، آرامسایشگاه و …

فهیمه راستکار

«فهیمه راستکار»متولد 1312 در تهران است . وی همسر «نجف‌دریابندی»نویسنده و مترجم است .راستکار ،دانش اندوخته ی زبان فرانسه ،فعالیتهای نمایشی را از سال 1335 آغاز کرده و با فراغت از تحصیل در هنرستان هنرپیشگی تهران تداوم بخشیده است . در سال 35 وارد کار دوبله ی فیلم شد و در سال 37 تا 41 برای دوبله ی فیلمها – به همراه مرحومان مرتضی حنانه و حسین سرشار – به ایتالیا عزیمت کرد . فعالیت در رادیو را از سال 41 شروع کرد و در همین حین به کارهای صحنه ای نیز اهتمام ورزید و در گروه بازیگران تئاترشهر و تالار 25 شهریور (سنگلج)به کار نمایش ادامه داد . در سال 46 در «آنتیگون» به کارگردانی داوود رشیدی در کنار فرزانه تأییدی به هنرنمایی پرداخت . در سال 48 با «پروار بندان» به کارگردانی محمد علی جعفری بازی کرد.در سال 51 در «باغ آلبالو» به ترجمه ی سیمین دانشور و کارگردانی آربی آوانسیان در کارگاه نمایش ایفای نقش نمود.و در همان سال با «ناگهان …»(نعلبندیان)که طراح و کارگردان آن هم آوانسیان بود به روی صحنه ی تئاترآمد .در سال52 «ترس و نکبت رایش سوم»(برشت)به کارگردانی بیژن مفید در کارگاه نمایش اجرا شد و راستکار از بازیگران اصلی آن بود . در سال 52 با «طلبکارها»(استریندبرگ) پچواک عباس نعلبندیان و کارگردانی آربی آوانسیان باز هم در کارگاه نمایش ایفای نقش کرد.فهیمه راستکار از بازیگران زنی است که به لحاظ وسواس خاص در انتخاب نقش گزیده کار می کند و تداوم کار او در صحنه ، تلویزیون ، سینما ، رادیو شاهد این مدعاست . او برای جوانان هم مدرس خوبی است و نرمش و انعطاف او در بسیاری از دوره های آموزشی علاقمندان به نمایش مثال زدنی است . نمایش های دیگری که او در آنها شرکت داشته عبارتند از : باغ وحش شیشه ای ، سیر یک روز دراز در شب، مرد دوم،کاپیتان قره گوز،رؤیا،وای بر مغلوب ، همان که بوده ایم ، بیلی باد(به عنوان دستیارکارگردان)،خانه ی برنارداآلبا(رودکی-1359)،بلبل سرگشته(سنگلج-1369)،بازگشتی نیست (چهارسو-1378).