زنان در نمایشگری ایران 3

   

ایران دفتری
«ایران دفتری»(1374-1291) در سال1308 کار بازیگری را در رشت با نمایش رستاخیزآغاز کرد،سپس به تهران آمد و در استودیو کرمانشاهی به این هنر ادامه داد. ودر کنار لرتا ،ملوک حسینی و … خود را بعنوان یکی از زنان معتبر و فعال دو دهه ی نخست قرن بیستم در ایران مطرح کرد. در سال 1317 از هنرستان هنرپیشگی تهران فارغ التحصیل و در سال بعد از آن در همان هنرستان به تدریس مشغول شد.او علاوه بر نمایش در سال 1314 در فیلم های«عبدالحسین سپنتا»که در هند تولید می شد نیز بازی کرد.صدای خوب او باعث شد که در نمایشهای اپرت گونه هم موفق باشد. ایران دفتری در گروه فردوسی وهنرستان هنرپیشگی فعالیت بسیاری کرد و تقریباً همه ی نمایشهای تاریخی و اپرت های تماشاخانه تهران نقش های اصلی را بازی نمود. وی تا آخر زندگی خود با وجود سن وسال بسیار علاوه بر بازیگری سینما،در همه ی اجتماعات صنفی(خانه‌ی سینماو…) شرکت کرد.
نمایشهای ایران دفتری به این شرح است: آرشین مالالان ،شیرین و فرهاد، ایده‌آل‌عشق،آخرین لحظه ،نادرشاه، یک شب در حرم ، ناصرالدین شاه، خانواده ی فنا شده، جان فدای وطن،خاقان می رقصد،آغا محمد خان قاجار ،حافظ و بلبل سرگشته.  

 

توران مهرزاد
«توران مهرزاد» (فاطمه بزرگمهری راد) متولد 1309 در تهران است .او از زنان فعال گروه سعدی است.او را در کنار زنان پرتحمل هنرهای نمایشی ایران مانند:لرتا ،ملوک حسینی، ایران دفتری،رقیه چهره آزاد،عصمت صفوی،پرخیده ،فرزانه تأییدی،ژاله علو و دیگران قرار می دهند. مهرزاد هنگام شرکت در یک نمایش فرهنگی در«کانون بانوان»باخیرخواه،خاشع و نوشین آشنا و در سال1323 به تئاتر فرهنگ دعوت شد وکلاسهای بازیگری را نزد نوشین گذراند و به دلیل توان بالا به سرعت در شمار ستونهای اصلی گروه نوشین قرارگرفت و در فعالیت گروه های بعدی چون فردوسی و سعدی مشارکت فعال داشت. او را هنرمندی برجسته می دانند که در«اتحادیه ی هنرپیشگان ایران»مدافع سرسخت و جسور حقوق همکاران خود بود. او در تحصن دو ماهه ی هنرمندان در مجلس شورا در زمان مصدق ،شرکت داشت. پس از آنکه همسرش«حسن خاشع» به دلایل حزبی و سیاسی از ایران خارج شد و به آلمان شرقی رفت، او ترجیح داد بماند و با وجود تمامی تنگناها به فعالیت هنری خود در ایران ادامه دهد و دوری همسر و تنها فرزندش (کامران خاشع که هم اکنون آهنگسازی برجسته در کنسرواتور آهنگسازی فلورانس است) را تحمل کند.
مهرزاد در نمایشهای زیر به ایفای نقش پرداخته است : افیون ، اوژفی گرانده ، مونتسرا ،شب بحرانی ، طلا و خاکستر ، انگلهای اجتماع ، گناهکاران بی گناه ، چراغ گاز ، خانه ی برناردا آلبا ، تاجر ونیزی، گربه روی شیروانی داغ ، در شاهراه ، تارتوف ، خرس ، دختر شکلات فروش ، بازپرس و … .
تئاتر سعدی توفیق خود در زمینه نمایش را علاوه بر مردان، مدیون زنانی چون توران مهرزاد و زنانی دیگر چون: لرتا هایراپتیان،اعلم دانایی و چهره های جدیدتر مانند:ایرن(عاصمی)،تهمینه،بزرگمهر،فرهی و فلور است.