تصویر هفته (کایدون منطقه ای در خوزستان)

 

آیین های باران خواهی و ویژگی نمایشی آنها (قسمت دوم)

عروسی قنات

موضوع نر و ماده بودن آب ها و نیز قنات که ماندگاری است از مراسم دوران ستایش آناهیتا و تیشتر ، ما را به عروسی قنات رهنمود می کند که امروزه در بسیاری از نقاط ایران ، از جمله روستاهای اراک ، تفرش ، ملایر ، تویسرکان ، محلات ، خمین ، گلپایگان ، دلیجان ، چهار محال ، اصفهان ، دامغان ، شاهرود ، یزد و شهرکرد متداول است. در گذشته حوزه اجرای مراسم عروسی گسترده بوده است و احتمال دارد که در دوران باستان عروسی چشمه ، رودخانه و ... نیز وجود داشته است.

بررسی ها ی انجام شده در مورد این موضوع نشان می دهد که در مناطق کم باران  و تقریبا کم آب و نیز حاشیه  کویر ایران  ، هر گاه در اثر نیامدن باران آب قنات کم می شده ، این مراسم اجرا می شده است.

طرز عمل بدین صورت است که با انتخاب عروس قنات که ممکن است یک زن بیوه و یا یک دوشیزه باشد ، سعی می کنند رضایت او را به دست بیاورند ، بنابراین پس از این عمل مردم  عینا مانند یک عروسی معمولی جشن می گیرند.ساز و دهل و سایر آلات موسیقی محلی نواخته می شود و با رقص و دست افشانی شادی می کنند.گاه پیشاپیش آنان پیرمردان و پیرزنان حرکت می کنند و عروس را بر سر سفره عقد که معمولا در کنار قنات استمی برند ، ممکن است این مراسم در خانه ای باشد ، آنگاه کوزه ای از آب قنات بر سر سفره عقد می گذارند. پس از مراسم عقد ، عروس بایستی بدون لباس در آب قنات آب تنی کند.ضمنا در سر خرمن مردم مقداری گمپندم و جو به وی می دهند.آنچه در این مراسم متداول است ، شادی و دادن طعام به نماد برکت و نعمت خواهی ار طبیعت است .زن نماد زایش و باروری در ارتباط با قرار می گیرد و آب را نیز به زایندگی و آفرینش وا می دارد.

سایت آفتاب( آب و دعای باران در ایران)

بیستمین جشواره استانی خوزستان هم گذشت

این جشواره هم تموم شد بعضی ها راضی بودن بعضی عصبانی و بعضی ها ها هم غمگین . بعضی ها هم فقط سرشونو تکون دادن . تئاتر نیمه جانی که  هنوز دارد نفس می کشد.امسال چهره های جدید زیادی را دیدم ، بعد از اختتامیه توی چهره ی خیلی هاشو تردید بود یا این واقعیت را می پذیرند یا شاید تئاتر رو ببوسن و بذارن کنار.

هدیه

چرا به یاد نمی آورم؟ 

به گمانم تو حرفی برای گفتن داشتی. 

هرگز هیچ شبی دیدگان ترا نبوسید 

گفتی مراقب انار و آینه باش 

گفتی از کنار پنجره چیزی شبیه یک پرنده گذشت 

زبان زمستان و مراثی میله ها 

عاشق شدن در دی ماه ، مردن به وقت شهریور 

چرا به یاد نمی آورم؟ 

همیشه ی بودن ، با هم بودن نیست 

گفتی از سایه روشن گریه هات ، 

دسته گلی بنفش برای علو خواهی آورد 

یکی از همین دو سه واژه را به یاد نمی آورم 

همیشه پیش از یکی ، سفرهای دیگری در پی است. 

چرا به یاد نمی آورم؟ 

مرا از به یاد آوردن آسمان و ترانه ترسانده اند 

مرا از به یاد آوردن تو و تغزل تنهایی تو ترسانده اند 

گفتی برای بردن بو پیرهنت برخواهی گشت 

من تازه از خواب یک صدف از کف هفت دریا آمده بودم . 

انگار هزار کبوتر بچه ی منتظر 

در پس چشم هات ، دلواپسی مرا می گریست. 

سید علی صالحی (دفتر ششم)

سلام .عجب روزی اومد عجب روزی رفت .دیروز کلی آدم خوب دیدم  مهربون ، قلبشون همه طلا .دیروز بعد از دیدن همه اونها یه دعایی کردم همین امروز صبح،همین الان،جواب دعامو گرفتم همه اینا به هم ربط داره مگه نه؟

طلاییه

 

منتظر نظرات شما هستم

آیین های باران خواهی و ویژگی نمایشی آنها(قسمت اول)

برخی از آیین هایی که به برکت بخشی و افزایش باروری
می پرداختند ، شالوده نمایش ایرانی را پی ریختند.ایران سرزمینی خشک است و بسیاری از این آیین ها حوزه وسیعی از جغرافیای این کشور را در بر می گیرد

آیین های باران خواهی

مراسم طلب و تمنای باران به دو صورت انفرادی و گروهی انجام می گیرد.

نمونه های انفرادی :

نهادن قیچی در زیر ناودان ( در روست اهای حومه ، کزار ، سربند ، علی آباد ، مهاجران ، فراهان ، بزچلو و ...)

وارونه گذاردن بیل در آبراه خانه ها ( در روستای مشک آباد ، خمین ، محلات و ساوه ، سربند ، فراهان )

نوشتن نام هفت یا چهل کچل و گره زدن و آویختن آن از ناودان (در روستاهای سربند، ده کوهر ، ده داوود ، هند رود ، حشیان ، حومه کزاز ، شازند ، خمین ، محلات و در میان بختیاری ها )

نمونه های گروهی :

نماز استسقاء یا نماز باران ، چمچه گلین ، عروسی قنات ، قالی شویان. 

چمچمه گلین

 این مراسم از فراگیرترین و رایج ترین مراسم آیین نمایشی باران خواهی در نقاط مختلف ایران و حتی دیگر کشور از جمله ترکیه بلغارستان ، یوگسلاوی ، سوریه ، ترکمنستان ، تاجیکستان و پاکستان است.

 چمچه گلین با هدف طلب باران در خشک سالی ها در نواحی مختلف اجرا می شده و هنوز هم گاهی اجرا می شود.

این مراسم با کار بچه هایی شروع می شود که یکی از آنها چمچه یا قاشق بزرگ چوبی را در دست دارد .بچه ها لباس عروسکی را  که از قبل آماده کرده اند .به تن چمچه گلین می پوشانند و آن را چمچه گلین (عروس باران)

می نامند. یکی از بچه ها چمچه گلین را به دست می گیرد و همراه بچه های دیگر در حالی که ترانه عروسی چمچه و تمنای باران می خواند، برای گرفتن هدیه به در خانه ها می روند ، بر در هر خانه رئیس یا بزرگ خانه سطل یا ظرفی آب بر روی عروس چمچه می ریزد و مقداری حبوبات ، مواد خوراکی یا پول به بچه ها می دهد.در پایان بچه ها با موادی که گرد آوری کرده اند آش می پزند و آن را میان خود و نیازمندان تقسیم می کنند.

این مراسم از جمله آیین های است که برای طلب باران در اکثر روستاهای مرکزی و بویژه سربند ، شازند و خصوصا روستاهای ترک زبان  اجرا شده است و هنوز در برخی روستاها اجرا می شود. نظیر این مراسم در سایر نقاط ایران ، در حوزه فرهنگی گیلان ، با عنوان کتراگئشه ، در بوشهر به عنوان گلین و عروس زشت برگزار می شود به این طریق که عروسی را که مظهر زیبایی و نشانه باروری است ، به صورت زشتی جلوه گر می سازند و با تکدی از اجتماع و طبیعت برای چنین مظهری طلب نعمت می کنند.آنچه در تمامی این مراسم ها مشابه است، کار گروهی و طلب نعمت است به نشانه برکتی که قرار است از طبیعت نازل شود و معمولا در همه آن ها ترانه ای دسته جمعی برای طلب باران خوانده می شود.

از جمله دیگر این مراسم ، اجرای نمایش باران خواهی گلی در دشتی و دشتستان نیریز ، ممسنی ، قریه چاه انجیر سروستان و سیف آباد لرستان همچنین در بوشهر و در ایل باصری است.

•