رقیه چهره آزاد
رقیه چهره آزاد (رقیه فخرالملوک توکلی)(1373-1286) متولد تهران از سال 1305 در جامعه ی باربد زیر نظر اسماعیل مهرتاش کار حرفه ای نمایش را آغاز کرد . البته گفته می شود که از کودکی علاقه ی فراوان به این کار داشت و در منازل به اجرای نمایش میپرداخت . چهره آزاد پس از جامعه ی باربد در سال 1308 به تماشاخانه ی زرتشتیان (ارباب افلاطون شاهرخ ) پیوست. بعداً در نمایش های عبدالحسین نوشین فعالیت کرد و سپس در تئاتر فردوسی مشغول به کار شد.در دورههای بعدتر این بانو در تلویزیون و سینما نیز نقش های به یاد ماندنی ای را ایفا کرد ، به طوری که به مادر سینمای ایران معروف شد و در هشتمین جشنواره ی فیلم فجر برنده ی لوح زرین بهترین بازیگر زن نقش اول شد . چهره آزاد پس ازعمری تلاش در تماشاگان ، تلویزیون و سینمای ایران در سال 1373 چشم از جهان فروبست . نمایشهای او عبارتند از : لیلی و مجنون ، خسرو و شیرین ، عدالت ، تأثیر زن در اجتماع ، خانه ی برناردآلبا ، عاشق بازنشسته ، خان تاتار ، عشاق و بقیه ی غریبه ها ،سایه ، قائم مقام ، مرگ موش یا نوش جان آقا ، دشمن مردم ، سلطان مار، روسری قرمز، عروسی ، ازدواج به سبک ایتالیایی ،فرفره ها ، پرنده ی آبی ، پنج دقیقه به پنج دقیقه یک قاشق سوپخوری،پهلوان اکبر میمیردو...
مادام پری آقا بایف (از اولین زنان فعال در نمایش در ایران(
پری آقابایف (آقا بابیان) در سال 1279 در تهران متولد شد . او همسر رافائل آقا بابیان بود و بنا به تغییراتی که در زبان روس به نامهای غیر روس وارد می شود به نام آقا بایف شناخته می شد . آقابایف تحصیلکرده ی کنسرواتوار سلطنتی مسکو ، برلین ، رم و فرانسه در زمینه های موسیقی ، آواز و باله بود و به طور همزمان در شاخه های دیگر هنرهای نمایشی فعالیت می کرد . او پس از برگشت از خارج به گروه «شهرزاد» پیوست و از سال 1300 با این گروه مشغول به همکاری شد . او را اولین بازیگر زن در تهران می دانند که با «پریچهر و پریزاد» (رضا کمال-شهرزاد) به روی صحنه ی گراند هتل آمد
مشارکت زنان در نمایشگری در ایران
نگارش : محمد علی طاهری
پایان نامه برای دریافت درجه ی کارشناسی ارشد
در رشته ی ادبیات نمایشی
شهریورماه 1383